Ryczałt od spółek (potocznie nazywany „estońskim CIT”) nie doczekał się dotychczas popularności wśród polskich przedsiębiorstw. Ryczałt od spółek w wersji funkcjonującej w pierwszym roku obowiązywania, tj. w 2021 r. wiązał się z szeregiem niedogodności i niebezpieczeństw, między innymi:
- Wymóg ponoszenia corocznych nakładów inwestycyjnych na określonym poziomie;
- Maksymalny pułap przychodów spółki, którego przekroczenie powodowało „domiar” podatku;
- z ryczałtu nie mogły skorzystać spółki komandytowe.
Jedną z pozytywnych stron Polskiego Ładu jest znaczna modyfikacja ryczałtu od spółek począwszy od 1 stycznia 2022 r., która eliminuje większość dotychczasowych przeszkód w skorzystaniu z tej formy opodatkowania (przez co nowa wersja ryczałtu nazywana jest również „estońskim CIT 2.0”).
Zgodnie z zasadami, które zaczną obowiązywać od 2022 r. zniesiony zostanie limit przychodów spółki w estońskim CIT oraz obowiązek ponoszenia jakichkolwiek nakładów inwestycyjnych. Ponadto zmiana podatku na estoński CIT będzie znacznie ułatwiona w związku z możliwością niezapłacenia „podatku od różnic przejściowych” (jeżeli spółka pozostanie na estońskim CIT przez 4 lata), który może powstać w przypadku spółek, które kontynuują działalność i wybierają ryczałt od spółek jako forma rozliczenia w kolejnych latach podatkowych.
Korzyści z estońskiego CIT w nowym wydaniu są jasno widoczne. Efektywny poziom opodatkowania spółki pozostającej na zasadach ogólnych jest znacznie wyższy. Przykładowo w zwykłych okolicznościach wynosi on 34,39% (26,29% dla małych podatników) – spółka płaci 19% CIT od swoich dochodów, a dodatkowo wspólnik płaci 19% PIT na wypłacanej dywidendzie (lub 9% i 19% w przypadku małych podatników).
W wariancie estońskim spółka w pierwszej kolejności zapłaci ryczałt w wysokości 10% zysku w przypadku małych podatników (20% w przypadku pozostałych podatników), ale PIT płatny przy dywidendzie będzie można pomniejszyć o 70% należnego ryczałtu w przypadku małych podatników lub 90% należnego ryczałtu w przypadku pozostałych podatników – w rezultacie poziom łącznego opodatkowania spółki jest znacznie niższy.
Z estońskiego CIT będą mogli skorzystać podatnicy spełniający następujące warunki:
- będący spółką z o.o., spółką akcyjną, spółką komandytową lub komandytowo-akcyjną, których wspólnikami lub akcjonariuszami są wyłącznie osoby fizyczne, a sama spółka nie posiada udziałów lub akcji w innych podmiotach;
- uzyskujący co najmniej 50% przychodów z działalności operacyjnej (innej niż z wierzytelności, odsetek, poręczeń i gwarancji, praw autorskich, zbycia i realizacji instrumentów finansowych itd.);
- zatrudniający co najmniej 3 osoby w przeliczeniu na pełne etaty, nie będące udziałowcami ani akcjonariuszami spółki – przy czym spółka jest zwolniona z tego wymogu w pierwszym roku działalności.