Spis treści:
1. Kto może korzystać ze świadczeń z zfśs?
2. Pobieranie świadczeń z zfśs u innego pracodawcy
W dniu 21 lutego 2024 r. Sąd Najwyższy podjął uchwałę w myśl, której emeryt, który uprzednio przeszedł na emeryturę i podjął zatrudnienie u innego pracodawcy, gdzie otrzymuje wynagrodzenie w wysokości nie powodującej zawieszenia wypłaty emerytury, jest „emerytem – byłym pracownikiem” w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 998).
W sprawie rozpoznawanej przez SN, pozwana szkoła twierdziła, że pracodawca ma obowiązek dokonywania zwiększenia odpisu na Zakładowy Funduszu Świadczeń Socjalnych tylko na swoich byłych pracowników, pobierających emeryturę, bez łączenia z pracą u innego pracodawcy. Eemeryt, który podjął zatrudnienie u nowego pracodawcy domagał się wypłaty świadczeń z ZFŚS u byłego pracodawcy. Nowy pracodawca nie tworzył funduszu świadczeń socjalnych. Powstało zatem pytanie, czy doszło w takim przypadku do „zerwania więzi” „emeryta – byłego pracownika” z zakładowym funduszem świadczeń socjalnych poprzedniego pracodawcy (poprzednich pracodawców). W rozpoznawanej sprawie, SN uznał, że do zerwania tej więzi nie doszło.
Kto może korzystać ze świadczeń z zfśs?
Jak słusznie wskazał sąd pierwszje instancji, prawo do korzystania ze świadczeń socjalnych u danego pracodawcy przysługuje albo z tytułu zatrudnienia (pracownikowi), albo z tytułu posiadania statusu emeryta lub rencisty. Zgodnie z art. 2 pkt 5 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, przez osoby uprawnione do korzystania z Funduszu rozumie się pracowników i ich rodziny, emerytów i rencistów – byłych pracowników i ich rodziny oraz inne osoby, którym pracodawca przyznał, w regulaminie, o którym mowa w art. 8 ust. 2, prawo korzystania ze świadczeń socjalnych finansowanych z Funduszu. Pracownicy, ich rodziny oraz byli pracownicy (emeryci i renciści) i ich rodziny są uprawnieni do korzystania z funduszu na podstawie przepisów ustawy. Żadne postanowienia regulaminu tego uprawnienia nie mogą wyłączyć ani ograniczyć.
Sprawa trafiła do sądu drugiej instancji, który skierował do SN pytanie: Sąd Okręgowy zwrócił tutaj uwagę, że SN wielokrotnie akcentował, że zaprzestanie pracy u kolejnego pracodawcy sprawia, że staje się on emerytem – byłym pracownikiem tego ostatniego zakładu pracy i od niego należą mu się świadczenia jako emerytowi – byłemu pracownikowi. Niemniej, stanowisko to dotyczyło byłego pracownika, który miał zawieszone prawo do emerytury. Stąd zaistniała potrzeba rozstrzygnięcia wątpliwości w zakresie emeryta, który nie ma zawieszonego prawa do emerytury.
Pobieranie świadczeń z zfśs u innego pracodawcy
Istotne jest również uzasadnienie uchwały SN, który wskazał, że w żaden sposób nie można wyłączyć możliwości skorzystania ze świadczenia przez pracownika, który jest zatrudniony także u innego pracodawcy, bez względu na to, czy u tego innego pracodawcy jest czy nie jest tworzony zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. Stanowiłoby to dodatkowe kryterium poza socjalne, a świadczenia z Funduszu są przyznawane jedynie w oparciu o sytuację życiową, materialną i rodzinną osoby uprawnionej. Co więcej, przetwarzanie informacji o tym, że pracownik skorzystał ze świadczenia u innego pracodawcy wykraczałoby poza niezbędny zakres danych pobieranych od osób uprawnionych do korzystania ze środków funduszu.
Uchwała trzech sędziów Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN z 21 lutego 2024 r., sygn. akt III PZP 3/23
