TSUE wydał ciekawy wyrok w dniu 26.7.2017 r. w sprawie Toridas UAB (dalej: Spółka) przeciwko Valstybine mokesčiu inspekcija prie Lietuvos Respublikos finansu ministerijos (Litwa). Trybunał pochylił się nad szczegółową analizą dostaw łańcuchowych a możliwością zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: Dyrektywa VAT).
Stan faktyczny, u którego podstaw zapadło rozstrzygnięcie, w skrócie wyglądał następująco.
Spółka z siedzibą na Litwie nabywała towary z Kazachstanu. Towary te sprzedawała do spółki estońskiej. Spółki działały na podstawie umowy o współpracy, zgodnie z którą spółka estońska w określonym terminie zobowiązała się do odkupu i wywiezienia towaru z terenu Litwy. Następnie spółka estońska sprzedawała te towary dalej do krajów UE. Należy podkreślić, iż dostawy były dokonywane dwojako:
- część była dokonywana od razu z pominięciem terytorium estońskiego do krajów UE
- część zaś podlegała sortowaniu na terytorium Litwy
W każdym z przypadków czynności sortowania, dostawy i przewozu dokonywała spółka estońska.
W przypadku towarów wysyłanych od razu po sprzedaży poza terytorium Litwy na fakturach dla spółki estońskiej wystawianych przez Spółkę wskazano, że transakcje podlegają opodatkowaniu według stawki 0% jako wewnątrzwspólnotowe dostawy towarów. Na fakturach tych wskazywano, że adresem załadunku i dostawy są siedziby podmiotów znajdujące się na Litwie. W odniesieniu do drugiego rodzaju dostaw faktury były wystawiane przez spółkę estońską bez VAT z uwagi na przepisy Dyrektywy VAT dotyczące zwolnienia z VAT wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Faktury te wskazywały miejsce załadunku znajdujące się na Litwie oraz miejsce dostawy w państwie członkowskim każdego z nabywców.
W zakresie pierwszego z rodzajów dostawy postawiono następujące pytanie, czy przepisy Dyrektywy VAT powinny być interpretowane w ten sposób, że w okolicznościach takich jak w rozpatrywanej sprawie dostawa towarów przez podatnika z siedzibą w pierwszym państwie członkowskim podlega zwolnieniu z podatku w przypadku, w którym przed zawarciem transakcji dostawy nabywca (tj. osoba zarejestrowana jako podatnik VAT w drugim państwie członkowskim) wyraża zamiar natychmiastowej sprzedaży tych towarów przed wywiezieniem ich z pierwszego państwa członkowskiego podatnikowi z siedzibą w trzecim państwie członkowskim, gdy towary te są następnie transportowane do podatnika z siedzibą w trzecim państwie członkowskim?
Trybunał wskazał jak następuje. Dostawa towarów dokonana przez Spółkę – podatnika mającego siedzibę w pierwszym państwie członkowskim nie jest zwolniona z VAT, jeżeli przed zawarciem tej transakcji nabywca zarejestrowany do celów VAT w drugim państwie członkowskim informuje dostawcę, że towary zostaną natychmiast odsprzedane podatnikowi mającemu siedzibę w trzecim państwie członkowskim, przed wywiezieniem ich z pierwszego państwa członkowskiego i przed przetransportowaniem ich do miejsca przeznaczenia tego trzeciego podatnika. To znajdzie zastosowanie, pod warunkiem że ta druga dostawa została faktycznie dokonana i towary zostały następnie przetransportowane z pierwszego państwa członkowskiego do miejsca przeznaczenia w państwie członkowskim trzeciego podatnika. Natomiast rejestracja do celów VAT pierwszego nabywcy w państwie członkowskim innym niż państwo miejsca pierwszej dostawy lub miejsca końcowego nabycia nie stanowi kryterium klasyfikacyjnego dla transakcji wewnątrzwspólnotowej.
W ocenie autora należy zauważyć kształtującą się linię orzeczniczą Trybunału, która odnosi możliwość zwolnienia z VAT do okoliczności oraz momentu faktycznego fizycznego transportu towarów.